Archiwa tagu: healthy nutrition

Epigenetyka – co oznacza i jak wpływa na zdrowie kolejnych pokoleń ludzkich?

Opublikowany przez
Odpowiedz

Na ogół powszechna jest wiedza, że zapis genetyczny w DNA składa się z sekwencji nukleotydów. Istnieją też niekodujące fragmenty DNA, które mają wpływ na ekspresję, czyli odczytanie genów, które prowadzi do syntezy określonych białek. Okazuje się, że oprócz genetycznego zapisu sekwencji nukleotydów w kwasach DNA , które kodują wszystkie białka naszego organizmu, istnieje również zapis epigenetyczny, który decyduje o tym, czy i z jaką intensywnością będą odczytywane poszczególne geny. Kod DNA porównać można do zapisu cyfrowego, a zapis epigenetyczny można porównać do zapisu analogowego. Ten pierwszy nie ulega zmianie podczas gdy ten drugi jest możliwy do wymazania i korekt. Co więcej stan markerów epigenetycznych może być przekazany następnej generacji. Okazuje się, że choroby cywilizacyjne, związane z procesami starzenia, są związane z taką zmianą epigenetyczną, którą można nazwać chaosem epigenetycznym w komórce. Wiek człowieka można interpretować na dwa sposoby: pierwszy to wiek metrykalny, a drugi to wiek biologiczny. Ten drugi związany jest z epigenetyką, to znaczy można go wyznaczyć badając poziom markerów epigenetycznych. Nazywa się go również zegarem epigenetycznym i jest on wprost związany z procesami starzenia. Najsilniejszym czynnikiem ryzyka chorób cywilizacyjnych jest starzenie się organizmu. Epigenetyka wpływa zatem na stan zdrowia populacji, co więcej – wpływa również na stan zdrowia następnych generacji. Najlepszym przykładem jest epidemia otyłości i cukrzycy typu drugiego w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Wydaje się, że styl życia poprzednich generacji jak i narażenie na substancje toksyczne w środowisku i w diecie ma na to duży wpływ. Rodzi to określone konsekwencje związane z prewencją i terapią obu chorób. Należy pokreślić , że nie tylko styl życia bieżącej generacji wpływa na jej podatność na choroby cywilizacyjne w tym otyłość i cukrzycę typu drugiego. Natura epigenetyki daje jednak nadzieję na opracowanie skutecznych metod zapobiegania przenoszeniu podatności z generacji na generację oraz leczenie bieżącej generacji. Można to zrealizować poprzez zmianę stylu życia (zwłaszcza przed okresem prokreacji) oraz interwencji farmakologicznych, zmieniających stan markerów epigenetycznych.

Dariusz Stępkowski

Jaka dieta na „zdrowe” starzenie mózgu?

Opublikowany przez
Odpowiedz

Jesteśmy tym co jemy, od naszej diety w dużym stopniu zależy jak się będziemy starzeć i czy zachowamy jasność umysłu do końca naszych dni. Jaka dieta jest zdrowa? To pytanie, na które nauka próbuje od dawna znaleźć odpowiedź – Ze względu na złożoność naszej diety i zawartość wielu składników, z których jedne sprzyjają zdrowiu, inne zaś – wręcz przeciwnie, ich wzajemne współdziałanie lub znoszenie się ich efektów, jest to zadanie bardzo złożone. Z uwagi na kulturowe i tradycyjne aspekty diety, być może dla różnych regionów świata powinna to być inna dieta. Kierując się tym rozumowaniem, grupa badaczy ze Szwecji ustaliła wzór diety nazwany Nordic Prudent Diet Pattern (NPDP), który dla mieszkańców Szwecji okazał się być korzystny w redukowaniu ryzyka obniżenia zdolności poznawczych. Grupa mieszkańców – 2223 osoby powyżej 60 roku życia, wolne od demencji – były obserwowane przez 6 lat. Ich zdolności poznawcze badane były na początku i na końcu 6-cio letniego okresu. Osoby te wypełniły także kwestionariusz żywieniowy, składający się z 98 pozycji. Na tej podstawie ustalono zgodność z wzorem żywienia Nordic Prudent Diet Pattern. Osoby , które w największym stopniu stosowały się do tego wzoru, Były narażone na najmniejsze ryzyko obniżenia zdolności poznawczych. Co więcej ta dieta okazała się skuteczniejsza niż dieta śródziemnomorska, czy dieta MIND. Dieta NPDP to wysoka konsumpcja warzyw (nie korzeniowych), jabłek, gruszek, brzoskwiń, makaronów, ryżu, drobiu, ryb, olejów roślinnych, herbaty i wody oraz umiarkowane spożycie wina. Składniki diety, których konsumpcję należy ograniczyć to warzywa korzeniowe (np. kartofle), oczyszczone ziarna, płatki śniadaniowe, masło, margaryna, cukier, słodycze, ciasta, soki owocowe. Opisane badania wskazują na konieczność uwzględniania różnic regionalnych w ocenie zdrowotności diety. Trudno ocenić czy dla społeczeństwa polskiego zaadaptowanie diety NPDP byłoby bardziej korzystne, niż diety śródziemnomorskiej, ale jest to dosyć prawdopodobne, biorąc pod uwagę, że dieta krajów nordyckich jest bardziej podobna do polskiej niż śródziemnomorska.
Opracowano na podstawie artykułu: Shakersain B, Rizzuto D, Larsson SC, Faxén-Irving G, Fratiglioni L, Xu WL. The Nordic Prudent Diet Reduces Risk of Cognitive Decline in the Swedish Older Adults: A Population-Based Cohort Study. Nutrients. 2018 Feb 17;10(2). pii: E229.doi: 10.3390/nu10020229.

Czy tłuszcze i jakie są korzystne dla naszego zdrowia?

Opublikowany przez
Odpowiedz

Czy tłuszcze i jakie są korzystne dla naszego zdrowia?

Odpowiedź na postawione w tytule pytanie nie jest prosta. Przez wiele lat sądzono, że najzdrowsza jest dieta niskotłuszczowa. W ostatnim okresie czasu pogląd ten ulega zmianie. Jest też oczywiste, że poszczególne rodzaje tłuszczy mają inne działanie na nasz organizm. Wiedza ta jest jednak jeszcze niekompletna. Duża różnorodność tłuszczy komplikuje zadanie wyjaśnienia ich roli. Dla uproszczenia tłuszcze można podzielić na określone grupy według budowy chemicznej (ilości tak zwanych wiązań nienasyconych) na tłuszcze nasycone , jednonienasycone oraz wielonienasycone. Oprócz tych naturalnie występujących tłuszczy spożywamy tak zwane tłuszcze trans – produkty niepełnego uwodornienia (utwardzenia nienasyconych płynnych tłuszczy pochodzenia roślinnego). Badacze amerykańscy (Wang et al. JAMA Intern Med. 2016) przebadali cyklicznie około 126 000 osób personelu medycznego przy pomocy kwestionariuszy dietetycznych i po około 30 latach obserwacji tej grupy ustalili zależność między specyficznymi rodzajami tłuszczy spożywanych a śmiertelnością ogólną i wynikającą z poszczególnych grup chorób. W szczególności większe spożycie tłuszczu (całkowitego) wiązało się z obniżeniem ryzyka śmierci z wszystkich przyczyn o 16%, tłuszczy nasyconych z niewielkim podwyższeniem ryzyka o 8%, tłuszczy jednonienasyconych ze zmniejszeniem ryzyka o 11%, a wielonienasyconych ze zmniejszeniem ryzyka śmierci o 19%. Natomiast większe spożycie tłuszczy trans wiązało się ze zwiększeniem ryzyka śmierci o 13%. Badacze ustalili również, że zamiana 5% spożycia tłuszczy nasyconych przez wielonienasycone spowoduje zmniejszenie śmiertelności (ogólnej) o 27%. Podobna zamiana tłuszczy nasyconych na jednonienasycone zmniejszy ryzyko śmierci o 13%. Zatem, powinniśmy przede wszystkim unikać tłuszczy trans, są obecne głownie w margarynach i przemysłowych produktach cukierniczych oraz zmniejszyć spożycie tłuszczy nasyconych na rzecz nienasyconych (oleje roślinne). Jednocześnie zwiększyć umiarkowanie spożycie ogólne tłuszczy kosztem węglowodanów. Wskazówki te dotyczą populacji wieku średniego i późnego.